Preadolescencja to termin używany przez psychologów, pediatrów i rodziców w wielu zachodnich krajach, a w Polsce stosunkowo mało znany. Definiuje szczególny okres w rozwoju człowieka, pomiędzy wczesnym dzieciństwem a dojrzewaniem. Jeśli więc twoje dziecko ma 8–9 lat i zauważasz zmiany w jego myśleniu, emocjach i zachowaniu, to możliwe, że masz już w domu tweensa!
Sama pamiętam to zdziwienie, kiedy moje ośmio- czy dziewięcioletnie dziecko pierwszy raz w czasie jakiejś w miarę neutralnej rozmowy wybuchło, krzyknęło: „Ty nic nie rozumiesz” i za chwilę trzasnęło drzwiami. To chyba za wcześnie? – pomyślałam. Nie spodziewałam się, że w moim domu tak szybko pojawią się sceny charakterystyczne dla okresu dojrzewania. A jednak było ich coraz więcej. I dopiero znajoma mieszkająca za granicą oświeciła mnie: „Dziewczyno, masz w domu tweensa! U nas każdy pediatra to wie, mamy specjalne kursy dla rodziców tweensów”.
Tween to amerykański neologizm – kombinacja słów teen (nastolatek) i between (pomiędzy), który powstał na określenie dziecka w wieku od 8–9 do 12–13 lat. Ten okres, pomiędzy późnym dzieciństwem a dojrzewaniem, choć mniej burzliwy niż czas dorastania, również charakteryzuje się wyraźnymi zmianami w emocjach, zachowaniach i zainteresowaniach dziecka, które szykuje się do opuszczenia krainy dzieciństwa.
Duża część czytelniczek „Kosmosu dla dziewczynek” to właśnie tweensy – dlatego w magazynie chcemy im opowiadać o dojrzewaniu, przemeblowaniach w mózgu, które wtedy zachodzą, o huśtawce emocji i o tym, jak się zmienia i zmieniać będzie ich ciało.
Rosnąca niezależność
Choć krytyczny czas dla rozwoju tożsamości przypada na okres dorastania, już wcześniej dzieci wyraźnie rozwijają swoją indywidualność.
Tweensy powoli oddalają się od rodziców i zbliżają do rówieśników. Zaczynają mieć swoje zdanie w różnych sprawach i domagają się, by je uwzględniać.
W tym czasie duża część dzieci rozwija nowe pasje. Nie zdziw się więc, że twoje dziecko zacznie nagle interesować się kulturą, filmami, muzyką, próbować nowych sportów i zajęć, szukać czegoś „dla siebie”.
Rodzice tweensów zauważają też, że ich dzieci częściej podejmują ryzyko. Może objawiać się to z jednej strony próbowaniem nowych umiejętności, a z drugiej mniejszym strachem i mniejszą świadomością zagrożeń. Możesz spodziewać się, że w tym okresie, częściej niż wcześniej, twoje dziecko będzie łamało różne zasady.
Niezależności w jednym obszarze może towarzyszyć większa zależność od grupy koleżanek i kolegów. Dzieci zaczynają przejmować się tym, jak wyglądają, i przykładać wagę do tego, jak się ubierają. Sporo ich myśli i lęków krąży wokół tematów „co o mnie myślą inni” i „czy ja tu pasuję”.
Więcej realizmu
Jedna z najbardziej charakterystycznych zmian objawia się w tym, że myśli i działania dziecka stają się bardziej dojrzałe i realistyczne. Być może zauważysz, że w zabawach i opowieściach dziecka świat fantastyczny – wróżki, gadające zwierzęta, księżniczki i rycerze – powoli wypierany będzie przez bardziej rzeczywiste postacie i wyobrażenia.
Tweensy zaczynają mieć też świadomość własnych myśli i myśli innych. Dostrzegają powoli, że na tę samą sprawę można spojrzeć na wiele sposobów. Mogą zacząć zadawać pytania świadczące o tym, że próbują zrozumieć perspektywy inne niż własna.
Ponieważ to czas intensywnego rozwoju, twoje dziecko może więcej spać, może mieć większe kłopoty z porannym wstawaniem.
Jak towarzyszyć dziecku w tym czasie?
Czego potrzebuje twoje dziecko, kiedy staje się tweensem? Przede wszystkim empatii – zrozumienia, obecności i akceptacji dla zmian, które zachodzą. Jednocześnie w tym okresie nadal potrzeba mu jasnych granic i wsparcia w decyzjach. Kiedy tylko możesz, rozmawiaj z nim – wyjaśniaj swój punkt widzenia, pytaj o zdanie, zastanawiajcie się wspólnie, jakie plusy i minusy mają różne rozwiązania sytuacji, przed którymi dziecko staje na co dzień. Nazywaj swoje uczucia i potrzeby i pomagaj dziecku nazywać jego.
To czas, kiedy dziecko bardzo uważnie cię obserwuje. Uczy się, co to znaczy być kobietą, co to znaczy być mężczyzną, jak dbać o siebie, swoją higienę i zdrowie.
To ostatni dzwonek na rozmowę o dojrzewaniu i seksie – potem będzie coraz trudniej, a może i za późno, ubiegną cię koleżanki, koledzy lub internet.
To samo dotyczy również internetu i social mediów. To najwyższy czas, żeby zacząć ustalać zasady bezpiecznego korzystania z sieci, rozmawiać o ciemnych stronach mediów społecznościowych i wspierać rozumienie tego, w jaki sposób działają.
To drugi z tekstów nawiązujących do artykułu Wow, dojrzewam?!? z 21. numeru „Kosmosu dla dziewczynek”. Zajrzyj też do artykułu Co przeżywa twoje dziecko, kiedy dojrzewa? napisanego przez tę samą autorkę!
Możesz też zajrzeć do tekstów:
7 wskazówek, jak wspierać córkę, gdy zaczynają jej rosnąć piersi
