Jak to się dzieje, że nadal mniej kobiet niż mężczyzn decyduje się na karierę naukową? Głównymi ograniczeniami są wciąż żywe stereotypy, brak wiary we własne możliwości, mała dostępność inspirujących wzorców oraz niewystarczające wsparcie otoczenia. Te bariery pojawiają się już w szkole i rosną wraz z dziewczynkami. Możemy jednak je zmniejszać, budując w dziewczynach pewność siebie i odwagę, dając przestrzeń do odkrywania świata i kreatywności, pokazując praktyczne zastosowania nauki w życiu oraz mówiąc o sukcesach kobiet w nauce.
Oto sposoby, które szczególnie przydadzą się nauczycielom/nauczycielkom i innym osobom, które na co dzień pracują z dziećmi i młodzieżą. Ale warto, by zerknęli też na nie wszyscy ci, którzy po prostu chcą wzmacniać dziewczynki.
Uwaga! Na końcu tekstu znajdziesz plakat do pobrania!
1. Zacznij od siebie. Zrewiduj własne przekonania i stereotypy dotyczące związku płci z zainteresowaniami i zdolnościami
Inteligencja, zainteresowania, pasje, przedmioty szkolne i dziedziny naukowe nie mają płci – wszystkie są tak samo odpowiednie dla dziewczyn i dla chłopców. Nie różnicuj zadań, zajęć, aktywności. Nie stosuj podwójnych standardów oceniania. Nie przekazuj własnych stereotypów i uprzedzeń na temat tego, jacy są „z natury” lub jacy powinny być chłopcy, a jakie dziewczyny.
Przeczytaj też: Czy twoja córka ma takie same szanse na bycie naukowczynią jak twój syn, by być naukowcem?
2. Dawaj dziewczynom możliwość swobodnego zadawania pytań oraz dzielenia się swoimi pomysłami z innymi
Zachęcaj dziewczynki, by dzieliły się na forum swoimi spostrzeżeniami, wątpliwościami, odkryciami, pomysłami, poglądami i wiedzą. Daj przestrzeń do wymyślania własnych rozwiązań. Zaciekaw się tym, co mają do przekazania i zasięgaj ich opinii.
3. Nie skupiaj się na wyglądzie dziewczynek. Skoncentruj uwagę na intelekcie, kreatywności i umiejętnościach
Nie komentuj wyglądu dziewczynek – nie ma żadnego związku z naukowymi kompetencjami. Traktuj to, co mają do powiedzenia dziewczęta i chłopcy, jako równie ważne. Nie ignoruj perspektywy i głosu dziewczyn tylko dlatego, że mają tusz na rzęsach.
4. Rozmawiaj z dziewczynami o ich zawodowej przyszłości
Zainspiruj dziewczynki do wyobrażania sobie siebie w różnych rolach i zawodach. Proponuj materiały, które mogą informować, inspirować i bawić dziewczęta, jednocześnie pomagając im dostrzec przyszłość w nauce. Zachęcaj do marzeń i stawiania sobie celów. Coraz więcej dziewczynek dostrzega, że otwierają się przed nimi dodatkowe możliwości kariery. Nie używaj przestarzałych mitów związanych z płcią na temat tego, kto się do czego nadaje. Zachęcaj do przełamywania schematów.
Przeczytaj też: Pozwólmy dziewczynkom marzyć – rozmowa z socjolożką dr Justyną Pokojską
5. Uwolnij dziewczyny od perfekcjonizmu
Rozmawiaj z dziewczynkami o tym, że nie muszą być doskonałe – że błędy i porażki są normalnym elementem uczenia się, szukania i testowania rozwiązań. Zachęcaj dziewczynki, by próbowały różnych aktywności, także tych, w których nie czują się pewnie.
6. Doceniaj sukcesy i osiągnięcia dawnych i obecnych naukowczyń
Jeśli jesteś nauczycielem/nauczycielką, sprawdź, ile wizerunków kobiet zajmujących się nauką znajduje się w podręcznikach do przedmiotu, którego uczysz, i w przestrzeni szkoły. Krytycznie czytaj i odnoś się do materiałów edukacyjnych – w większości z nich płeć prezentuje się bardzo stereotypowo, a postacie dziewczyn i kobiet są w opowieści o świecie pomijane. Proponuj dziewczynkom książki, filmy i wywiady z kobietami i na temat kobiet, które realizują naukowe pasje, szczególnie w tych dziedzinach, które uznaje się stereotypowo za „męskie”.
7. Proponuj pozytywne i inspirujące wzorce naukowczyń
Dziewczyny intensywniej rozwijają zainteresowania nauką, gdy mają bliski im kobiecy model i wzorzec do naśladowania. Organizuj spotkania z ekspertkami, które odniosły sukces w nauce, wplataj w swoje lekcje materiały, w których występują naukowczynie z różnych dziedzin. Zrób listę wynalazków i odkryć kobiet.
8. Dawaj sygnały, że wierzysz w nie, w to, że sobie poradzą. Zostań mentorką
Wsparcie dorosłej osoby z najbliższego otoczenia oraz towarzyszenie w budowaniu i realizowaniu naukowego planu mogą być kluczowe dla przyszłości dziewczynek, zwłaszcza tych, które nie mogą liczyć na zrozumienie swoich zainteresowań w najbliższym otoczeniu. Wykorzystaj swój przykład i doświadczenie – dziel się sprawdzonymi sposobami na radzenie sobie z trudnościami i porażkami. Pokaż, że w nauce ważniejsze niż „talent” są motywacja, praca i wytrwałość.
9. Wspieraj młode naukowczynie – outsiderki
Daj szczególne merytoryczne i emocjonalne wsparcie dziewczynom, gdy ich zainteresowania, aktywność, zachowania nie mieszczą się w tradycyjnym, oczekiwanym społecznie schemacie kobiecości.
10. Pomóż dziewczynom, które mają naukowe zainteresowania, poznać się, zsieciować i współpracować
W grupie siła. Dziewczyny mogą być dla siebie motywacją, inspiracją oraz wsparciem.
11. Pokazuj praktyczne zastosowania nauki w życiu
Pokazuj przykłady konkretnych rozwiązań wpływających pozytywnie na życie ludzi – które są efektem naukowej pracy. Twórz projekty szkolne w oparciu o zainteresowania i potrzeby dziewczynek.Pytaj i bądź na bieżąco w tym temacie. Stwarzaj jak najwięcej okazji do zdziwienia i samodzielnego szukania odpowiedzi.
12. Zachęcaj do obserwowania natury i aktywności na świeżym powietrzu
Dla wielu dziewczynek przyroda i ekologia są początkiem inspirującej przygody z nauką.
13. Korzystaj z bogactwa edukacji nieformalnej
Na wyciągniecie ręki mamy ogrom wartościowych materiałów i zasobów – są one dostępne online dla każdej dziewczyny. Pomóż poszukać w sieci przestrzeni, w których poszerzą wiedzę i zainteresowania naukowe oraz spotkają ludzi mających podobne pasje.
14. Dbaj o równowagę. Doceń różnorodność
Stwarzaj okazje i warunki do tego, by dziewczęta i chłopcy w równym stopniu mogli wykazać się swoją indywidualnością, wyjątkowością, oryginalnością.
15. Reaguj na seksizm
Reaguj na język pogardy, dyskredytujący możliwości intelektualne i naukowe dziewczynek i kobiet. Zwracaj uwagę na seksizm w języku potocznym uczniów i uczennic – etykiety, komentarze, oceny, dowcipy. To jedna z powszechniejszych form odbierania dziewczynom pewności siebie w nauce.
JAK WSPIERAĆ NAUKOWE ZAINTERESOWANIA DZIEWCZYN — PLAKAT DO POBRANIA [JPG]
JAK WSPIERAĆ NAUKOWE ZAINTERESOWANIA DZIEWCZYN — PLAKAT DO POBRANIA [PDF]
